Kajetan Sosnowski w poszukiwaniu prawdy

Wystawa Kajetan Sosnowski - w poszukiwaniu prawdy, której kuratorem jest dr Bożena Kowalska - wybitny historyk, teoretyk i krytyk sztuki, została przygotowana przez Muzeum Miasta Łodzi jako przekrojowa prezentacja twórczości malarskiej artysty w jego setną rocznicę urodzin. Na ekspozycji pokazanych zostało około 80 prac wypożyczonych ze zbiorów publicznych, rodzinnych i kolekcji prywatnych.
Wystawa wpisuje się w cykl ekspozycji czasowych przypominających tych nieżyjących twórców, którzy odegrali w Łodzi szczególną rolę: jedni jako artyści urodzeni w Łodzi, ale życiem artystycznym związani z innym miastem w Polsce lub za granicą, kolejni jako Łodzianie z wyboru, jeszcze inni związani z naszym miastem jedynie czasowo - jako animatorzy życia artystycznego, pedagodzy etc., pozostawiający tu swój znaczący ślad. Do tej ostatniej grupy należał Kajetan Sosnowski, który w Łodzi, po drugiej wojnie światowej, organizował szkolnictwo artystyczne i łódzki oddział Związku Polskich Artystów Plastyków. Pełnił funkcję dyrektora Robotniczego Domu Kultury w Łodzi, naczelnego redaktora miesięcznika „Świetlica” oraz kierownika artystycznego tygodnika „Kuźnica”, z którego redakcją w 1949 roku przeniósł się do Warszawy.
Kajetan Sosnowski urodzony w 1913 roku w Wilnie, zmarł w 1987 Warszawie i na kartach historii polskiego malarstwa współczesnego zapisał się jako malarz spod znaku abstrakcji i geometrii, poszukujący i eksperymentujący. W latach 1935 – 1939 studiował na Wydziale Malarstwa warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych w pracowni profesorów Tadeusza Pruszkowskiego i Wojciecha Jastrzębowskiego. Uprawiał głównie malarstwo. Pierwsze prace artysty powstały jeszcze w okresie socrealizmu i był to cykl obrazów jeszcze w pełni figuratywnych, niespójnych stylistycznie, ale już zapowiadających poszukiwania własnej koncepcji malarskiej.
Dość szybko Sosnowski w swej twórczości rozpoczął proces dematerializacji przedmiotu przez pogłębiające się abstrahowanie. Już z końcem lat 50. posługiwał się formami abstrakcyjnymi i powstał wówczas cykl bezprzedmiotowych Obrazów białych, a w latach 1961-1962 stworzył pierwsze klasyczne Obrazy puste, podejmując w nich zagadnienie emanacji światła. W powstających kolejno cyklach rozważał intrygujące go problemy z zakresu nauk ścisłych. Cykl Metalepseis, zapoczątkowany w 1972 roku, podbudowany był wiedzą chemiczną. Sosnowski jako farby użył chlorku kobaltu. W zależności od stopnia nawilgocenia powietrza zmieniała się barwa obrazu - błękity i róże, widoczne na płótnach w czasie pogody, przy jej braku przemieniały się w róże i czerwienie.
Od 1976 roku Kajetan Sosnowski zaczął tworzyć serię prac, w których nie stosował już żadnego barwnika i nie były obrazami malowanymi. Prace z tej serii, nazwanej słowem wziętym z języka greckiego - Katalipomena stały się nową propozycją artystycznego wyrazu, ograniczonego do naciągniętego na blejtramy szarego płótna, uprzednio pociętego i pozszywanego. Były to kompozycje monochromatyczne w kolorze lnu, nawiązujące do zagadnień i treści ekologicznych. W późniejszych obrazach szytych artysta zastosował kolor, była to jednak barwa nadana przemysłowo. Rozstrzygnięcia i poszukiwania w kompozycjach złożonych z pozszywanych kawałków płótna rozwijał do końca życia tworząc serię obrazów z cyklu Układy równowartościowe.

Wystawie towarzyszy program edukacyjny:

Alchemia Obrazu
oprowadzanie i warsztaty dla grup
klasy IV-VI, gimnazjum, liceum
czas trwania 60 min

Fizyka i chemia to nauki ścisłe, które w szkole wydają się być obowiązkiem i koniecznością. A gdyby tak spojrzeć na nie jak na część naszego codziennego życia? Przecież w naszym organizmie bezustannie zachodzą reakcje chemiczne i fizyczne, lecz nie przywiązujemy do nich wagi, uznając je za coś zupełnie naturalnego. Skoro więc jest to dla nas tak oczywiste, że aż niezauważalne, można wyrazić je w naszych pasjach czy zainteresowaniach. Kajetan Sosnowski wyrażał je poprzez malarstwo, łącząc wzory, reakcje chemiczne, struktury związków we właściwe obrazy. Zafascynowany zmieniającym się otoczeniem, wizją sztuki ulegającej nieustannym wpływom niezależnych czynników, stworzył alchemię dzieła, która zaowocowała cyklem z lat 70-tych Obrazów chemicznych. Potraktował płótna jak eksperyment naukowy, w którym widział świat jako pewien stan energetyczny. Prace Sosnowskiego staną się pretekstem do stworzenia warsztatów plastycznych, mających na celu ukazanie sztuki jako totalnej, współgrającej z ludźmi, naturą i zachodzącymi zmianami w świecie materialnym i duchowym. Sztuka jako jeden wielki eksperyment naukowy, mogący zaistnieć na płótnie.

Dotknij koloru
lekcja muzealna połączona z zajęciami plastycznymi
Grupa odbiorców: zorganizowane grupy uczniów szkół podstawowych (klasy I-III oraz IV-VI)/ uczestnicy półkolonii letnich (6-12 lat)
Czas trwania: 45 – 60 min

Zajęcia mają na celu przybliżyć najmłodszym odbiorcom główne zagadnienia poruszane w twórczości Kajetana Sosnowskiego. Punktem wyjścia będą prace obrazujące zainteresowanie malarza takimi zjawiskami jak barwa, przestrzeń i światło. Następnie za pomocą specjalnie skonstruowanych plansz uczestnicy będą mogli zapoznać się z podstawowymi prawami fizyki związanymi ze światłem i kolorem. Dzięki poznaniu fizycznych właściwości barw, w ostatniej części zajęć powstaną dotykowe reprodukcje prac Kajetana Sosnowskiego.
Zajęcia dostępne również dla dzieci z dysfunkcją wzroku.