Historie mówione – przewodnik

Słowo wstępne

Często wypowiadane stwierdzenie o historii, która „...jest nauczycielką życia..." na pewno jest trochę przesadzone. Każdy je przytaczający jest świadom tej przesady i celowo, w określonej sytuacji, jej używa. Nauczyciele, nie tylko zresztą historycy, w kontaktach z młodzieżą może tego powiedzenia używają częściej, może i bardziej przesadzają. Jeśli jednak pamiętają przy tym, że nadmierna przesada prowadzi do egzaltacji, to sytuacja spod kontroli się nie wymknie i relacja „mistrz - uczeń" przyniesie pozytywne efekty pojawiające się podczas każdego spotkania edukacyjnego, w którym to stwierdzenie padnie.

Nie mamy zamiaru oceniać wartości źródeł historycznych zależnie od tego czy mają formę spisanego i opieczętowanego dokumentu, czy są zamieszczone w prasie, czy w Internecie. Doświadczenie życiowe podpowiada jednak, że cennym źródłem jest opowiadanie o zdarzeniu kogoś, kto w nim bezpośrednio uczestniczył, kto podczas jego trwania doznał określonych emocji. Oczywiście, zarówno prawdziwość samego zdarzenia, jak i jego chronologia musi być poddana „mędrca szkiełku i oku", ale najpierw musi powstać sama relacja, potem dopiero jej ocena.

„Historie mówione" opracowane przez Stowarzyszenie „Topografie" to wydawnictwo, które jest potrzebne. W dobie komputerów i innych środków elektronicznego komunikowania się coraz bardziej docenia się znaczenie osobistego spotkania między tymi, którzy mają coś do powiedzenia i tymi, którzy chcą tego wysłuchać, poddać swojej ocenie, porównać z oceną innych, w końcu przyswoić. Umiejętność zachowania treści zawartych w przekazie ustnym nie jest umiejętnością powszechną. Wiedza przekazana w drugiej części opracowania dotycząca sposobów zachowania tych treści w indywidualnej i zbiorowej pamięci na pewno jest wiedzą przydatną dla odbiorców.

Zachowywanie mówionych historii w łódzkim środowisku edukacyjnym ma już swoje tradycje. Tu trzeba wymienić: „Arsenał pamięci" - akcję organizowaną cyklicznie przez 44 Łódzką Drużynę Harcerską działającą przy XXIX Liceum Ogólnokształcącym im. hm Janka Bytnara „Rudego", czy „Spotkanie z Sybirakiem" zorganizowane przez Łódzkie Centrum Doskonalenia Nauczycieli i Kształcenia Praktycznego razem ze „Stowarzyszeniem Sybiraków Oddział w Łodzi".

Życzymy każdemu młodemu człowiekowi, który skorzysta z wiedzy podanej w „Historiach mówionych", każdemu nauczycielowi, który do tego zachęci, wielu ciekawych i emocjonujących spotkań z ludźmi wartymi poznania i spisania ich opowiadań w atrakcyjnej formie.