Podsumowanie projektu "Konserwacja parowozu z tendrem TY2-702" w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi

Lokomotywa parowa eksponowana w Muzeum Tradycji Niepodległościowych w Łodzi w Oddziale Stacja Radegast została wyprodukowana w zakładach Maschinenbau-Aktien-Gesellschaft (BMAG), dawniej L. Schwartzkopff w Berlinie.  Na stan Kolei Niemieckich została przyjęta 15 stycznia 1944 r. Jej pierwszym przydziałem była Reichbahndirektion Posen czyli Dyrekcja Kolei Rzeszy w Poznaniu. Skierowano ją do pracy w parowozowni Sdolbunow czyli dawnym polskim Zdołbunowie na Wołyniu. Wojenne losy lokomotywy nie są dokładnie znane. Zachowane dokumenty mówią, że parowóz wciągnięto na stan Polskich Kolei Państwowych (PKP) w 1945 r. jako lokomotywę uszkodzoną. Nie jest znany stan uszkodzeń i zakres przeprowadzonych prac konserwatorskich. Do naprawy skierowano ją w styczniu 1946 r. Po jej zakończeniu, była ona wykorzystywana w parowozowni Toruń Główny. W okresie swojej czynnej służby na PKP, lokomotywa stacjonowała następnie w parowozowniach: Rybnik, Jarocin, Kraków Płaszów, Trzebinia, Nowy Sącz, Chabówka, Wolsztyn i Zbąszynek. Po skreśleniu 5 czerwca 1993 r. lokomotywy ze stanu parowozowni w Zbąszynku, zakwalifikowano ją do pełnienia roli eksponatu. Została przetransportowana do Skansenu Lokomotyw w Zduńskiej Woli Karsznicach, gdzie tworzono wówczas ekspozycję lokomotyw towarowych. W 2004 r. parowóz został przewieziony do lokomotywowni Łódź-Olechów. Od 24 sierpnia 2004 r. lokomotywa znajduje się na terenie historycznej Stacji Radegast.

Parowóz wraz z tendrem jest obiektem unikatowym w skali całego regionu łódzkiego. Wartości historycznej tego obiektu nie można rozpatrywać w oderwaniu od dziejów miejsca w jakim jest on usytuowany, a więc Stacji Radegast, która w czasie II wojny światowej należała do utworzonego przez Niemców Litzmannstadt Getto. Od stycznia 1942 r. Stacja Radegast stała się miejscem, z którego wywożono ludność żydowską i romską do obozów koncentracyjnych i obozów zagłady. Waga tego miejsca, jako miejsca pamięci nakazuje, aby wyjątkową troską otoczyć – obok samego budynku stacyjnego – główny eksponat jakim jest parowóz Ty2-702.

Parowozy typu Ty2 (oryginalne oznaczenie niemieckie seria BR52, znane także jako Kriegslokomotives) były budowane w latach 1942-1945. Lokomotywy te były wykorzystywane do transportu na terenach okupowanych przez Niemcy podczas II wojny światowej.  Najczęściej służyły do transportów wojsk niemieckich na front wschodni.  Z uwagi na szybkość produkcji i brak materiałów, konstrukcję uproszczono usuwając z niej pewne elementy w stosunku do wzorcowego modelu serii BR50. Pomimo daleko idących uproszczeń i oszczędności, osiągi i parametry parowozu były niemal takie same jak dla serii BR50. Moc znamionowa wynosiła 1633 KM (1200 kW), co dawało maksymalną siłę pociągową 15 000 kg i pozwalało osiągnąć prędkość maksymalną 80 km/h. Ogólnie, podczas gdy parowóz BR50 składał się z około 6000 części, BR52 miał ich około 1000 mniej.  

Parowozy BR52 wyprodukowane w czasie wojny a eksploatowane przez PKP otrzymały oznaczenie Ty2, ukończone po wojnie (z pozostawionych przez Niemców części) Ty42. W latach 1942-1945 wybudowano ponad 6500 lokomotyw tej serii w europejskich fabrykach zajętych przez Niemcy. Do dzisiaj w Polsce zachowane są 54 parowozy serii Ty2 oraz 14 lokomotyw serii Ty42.

Zadanie Konserwacja parowozu z tendrem Ty2-702 zostało dofinansowane w ramach programu Dziedzictwo kulturowe – priorytet 2 – Wspieranie działań muzealnych ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Środki finansowe przyznane przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kwocie 104 451,78 zł stanowiły 76,69% całkowitego kosztu zadania. Pozostała część środków pochodziła z dotacji Urzędu Miasta Łodzi.